ACISCLO MANZANO

O venres, 17 de xullo, os cinéfilos de Ourense homenaxean a Acisclo Manzano.

Naceu Acisclo hai setenta anos en Ourense, esa Atenas atlántica, aínda que se nacera na Atenas grega hai 2.500 anos ou no Val de Salas dos tempos megalíticos, a ninguén extrañaría. Faría outras obras, menhires, mámoas ou estatuas de Zeus ou Palas Atenea, mais o seu fado, inscrito nos xenes, na vontade dos deuses ou na roda de rencarnacións que escollería Risco, estivo sempre decidido: sería escultor.

De neno fedellaba nos paus cunha navalliña tirando da madeira morta formas vivas, costume por certo, que aínda conserva hoxe, e abonda cun amolecer da conversa para que Acisclo ripe do peto a navalla e se poña a traballar ensumido no ir e vir do pequeno coitelo que esgaza a madeira. Os anos da nenez e da mocidade, estiveron como os de tantos outros nenos do tempo, atinxidos por doenzas e pola pouquedade da economía familiar, así que moitos camiños quedaron pechados e houbo que camiñar corredoiras menos acolledoras. Nos catro meses que pasou ingresado nun hospital , aprendeu dos outros doentes a facer marcos de cadros coas caixas de puros habanos, un pequeno avance na súa habelencia de neno tallista. Foi logo, xa con outros azos, aprendendo de seu e con algúns mestres, as artes de ouriversaría e da talla, en Ourense primeiro, despois en Santiago, e alí ,nesa Compostela que naceu abeirada pola improbable tumba dun apóstolo, estaba o Pórtico da Gloria. Acisclo vivía moi preto doutro Pórtico, o do Paraíso da catedral de Ourense, e tiña xa os ollos afeitos a esas milenarias pedras policromadas que veñen do alén, se existe algo como iso, ou de algo semellante ao alén de feitío humano ou case humano. A ollada do neno Acisclo, tiña xa memoria mais se cadra non chegara aínda o tempo da revelación. Fosen laicos, ateos, peregrinos cristiáns ou budistas, ese esplendente pórtico compostelán, espertaba reverencia e silencio en todos aqueles que a el se achegaban, e Acisclo non foi alleo a esa calada reverencia que as pedras impoñían. Soubo nese momento revelador, que en pedra todo estaba feito e que ninguén podería ir mais alá do mestre Mateo, así que desbotou a pedra e escolleu os seus primeiros materiais de traballo que xa non abandonaría: madeira, barro, bronce.

De madeira, foi unha das súas primeiras obras, un Cristo esguío de longas extremidades que tiña ecos antigos góticos e aires novos, como de Giacometti, pero que non resultou moi acaído coa estética do bispo imperante, (e "imperaba " moito), polo que foi pechado nun parreiro catedralicio até que alguén o recuperou en tempos menos imperantes. Daquel tempo, son outros cristos, outros santos, que seguiron o mesmo camiño do secuestro e estiveron anos desaparecidos das igrexas que os acollían.

Deixa Compostela e con dezanove anos volve a Ourense, que daquela, os primeiros anos dos sesenta, acolle escritores e artistas, vellos e novos, dispostos a viaxar por novas estéticas e xeografías afastadas. Aínda paseaba Risco polas rúas da cidade e bebía a cotío uns grolos de viño na taberna do Tucho na compaña entre outros de Ferro Couselo, Don Ramón baixaba ás veces de Trasalba e no café Cortijo ou no Parque, xuntabanse despois do xantar e a carón de Risco, o Xocas, Prego, Failde, Tovar, Corbal e todos os que eran alguén na cultura de Ourense. Neste remuíño cultural, movíanse tamén xentes da pintura e da escultura máis novas e non tan novas: Virxilio, Batar o bo, Quessada, de Dios, Buciños, Pousa e con eles Acisclo, que comparte ideario estético e político aínda que se cadra, conviña poñer ético onde está político. Con todos eles, vive, fala e aprende, sempre coa parola de Risco encarreirando os discursos, que ás veces si e outras non, eran seguidos, pero sempre respectados. Cando morre Risco, aquel grupo de artistas que el bautizara como os artistiñas, decide lle facer unha homenaxe no bar Tucho. Alí pinta de Dios, os personaxes de La puerta de Paja, unha novela de Risco, Quessada dous murais,  nas paredes deixa Acisclo unha escultura e na porta unha madeira pendurada con nome do bar. As paredes acollen tamén poemas de Celso Emilio, de Tovar, de Casares... Rebautizado como O Voltaire, o bar Tucho convértese na cerna cultural de Ourense. Alí, sen necesidade de cita previa, calquera podía xuntarse con aquela grea de mozos pintores, escultores ou escritores, fixos ou de visita, que deixaran as súas obras naquel acolledor recuncho, hoxe infelizmente desaparecido, do Eirociño dos Cabaleiros.

Con vinte anos, Acisclo vai facer o servizo militar a Navarra. Alí, chégalle a noticia de que ganara o primeiro premio nacional de escultura de Valladolid, noticia recibida con pouco agarimo polo seu capitán que lle lembra que é un soldado, non un escultor. Mandos militares menos patrioteros e máis sensibles coas cousas artísticas, arranxaron, aquel malentendido e Acisclo foi recoller o seu premio. Rematada a mili, volve a Ourense. Foron eses anos o tempo das viaxes, viaxes longas e demoradas en tempo e percorridos. Acisclo estivera en Alemania cando tiña 19 anos nun campamento de traballo. Alí coñeceu a unha rapaza sueca coa que se enguedella e coa que se escibirá cando volve a Ourense. Para ir visitala a Suecia, contou coa axuda de Quessada que sempre afouto dixéralle a Acisclo un arroutado: !lévote eu!. Como ningún deles tiña cartos, deciden facer unha exposición no Museo Arqueolóxico para conseguilos, cousa que lograron de sobexo e con esa pequena fortuna marcharon Europa adiante nunha viaxe que é merecente dun relato para o que estas páxinas non son lugar axeitado. Eludiremos por pudor as novas da estancia en Suecia e tamén os tempos de Bruxelas que viñeron despois onde aconteceron cousas que xa forman parte da mitoloxía destes artistiñas. A esta primeira viaxe iniciática, seguiron outras non menos longas e demoradas: toda Europa, todos os museos, todas as exposicións, tamén Turquía, Grecia, Oriente Medio... Un Gran Tour estético que tivo consecuencias e o Acisclo que volve non é o Acisclo que marchara. Ateigado de formas, experiencias e novas luces, a súa obra medra e madura. As exposicións por toda España, individuais ou colectivas, se suceden e a vida en Ourense cando volve de viaxes e exposicións, ten o seu cerne naquela comuna de artistas da rúa Lamas Carvajal onde Xaime Quessada mantiña unha casa aberta a todo tipo de xentes e experiencias, incluíndo a visita de varias Miss España que logo acadarían sona recoñecida ...

Nos primeiros anos setenta, marcha a Ibiza cando Ibiza era aínda unha illa habitable cunha luz que non estaba peneirada polos fíos da néboa das terras e mares atlánticos. O barro garda alí a luz, e as formas que modela Acisclo se volven tamén luminosas. A galería Carl van der Voort da illa, acolle a súa obra e abre as portas de Europa ás súas pezas que dende entón non deixarían de viaxar por galerías suizas, francesas, alemás ou americanas ou apousarán en coleccións privadas polo mundo adiante. Coñece pintores e escultores de sona, críticos que loan a súa obra e abren novas portas. Son doce anos de traballo a eito e de novas formas.Volve a Ourense e se instala en Viduedo, en Cea. Enumerar as exposicións, premios e homenaxes desta nova xeira, non ten sentido. Son moitas, indiviudais, colectivas, con amigos, por españa, Europa, América... Unha longa ladaíña para a que cómpre un abastado tempo de recitado. Agora. é Galicia o centro da súa actividade. Hai máis de cen esculturas de Acisclo nas rúas das cidades de Galicia, nas Universidades, no Parlamento, nos concellos, nos ríos,nos parques, nas casas... Son formas acaídas co seu país, que as acolle e as fai súas e poucos escultores poden dicir algo semellante das súas obras...

Non é pouca cousa...