1.-Dende hai anos unha nova disciplina científica, a Neuroteoloxía, anda na procura dos alicerces cerebrais da relixiosidade, que cómpre diferenciar da relixión do mesmo xeito que diferenciamos o linguaxe que é unha cousa, da lingua que é outra.
A relixiosidade, ou si se quere, a espiritualidade, é un feixe de supostos implícitos ou explícitos entre os que se poden salientar os seguintes: A crenza na existencia de axentes e poderes sobrenaturais invisibles que gobernan o universo, que teñen poder sobre os seres humanos e aos que se pode recorrer para que interveñan no mundo cotiá; a crenza de que hai un espírito inmaterial e invisible distinto do corpo que é e inmorredoiro e que sobrevive despois da morte dunha maneira non física; a crenza de que hai algunhas persoas que poden ter experiencias subxectivas de tipo místico nas que albiscan ou se comunican con ese mundo sobrenatural; a crenza de que a realización de certos ritos pode modificar o mundo natural.
Estes seres invisibles e inmateriais violan tres tipos de coñecemento intuitivo: o biolóxico, (xa que non nacen, medran, envellecen e morren); o físico, (xa que poden atravesar corpos sólidos como os fantasmas ou ser invisibles); o psicolóxico, (pois teñen capacidades mentais non humanas). Ao mesmo tempo, na maioría das relixións, son seres que teñen tamén semellanzas cos seres humáns. Poden ter desexos, e sentimentos como calquera ou enganar ou ser vingativos. O exemplo occidental mais coñecido son os deuses do panteón grego mais o fenómeno está espallado pola maioría das relixións coñecidas[1].
Cando Jünger escrebe que ser relixioso é estar baixo o fascinio do mundo e afirma que a causa deste fascinio non é a relixión senón a súa consecuencia, fala de relixiosidade non de relixión. Os supostos non abranguen todos os fenómenos que chamamos relixiosos. O budismo poñamos por caso, non ten demos nin deuses, nin ceos nin infernos. Sería mais unha técnica espiritual que unha relixión do mesmo xeito que o confucianismo é mais unha ética que unha relixión[2]. As relixión son múltiples e abranguen as moitas maneiras de organizar este feixe de supostos da relixiosidade.
A relixión é un problema para a evolución. Algo moi custoso, que vai contra os feitos observables e contra a intuición e que obriga a facer cousas inuteis en termos evolutivos, non debería ter sobrevivido: anos e vidas dedicadas a construír estruturas enormes que ninguén usa (pirámides); sacrificios de animais ( ovellas, vacas, porcos..); queimar as viúvas cos seus homes mortos; dedicar un día enteiro a non facer nada (venres, sábado ou domingo) [4]. Mais velaí está, e os evolucionistas afirman que se esta aí a pesar do traballo e aparente inutilidade que implica, é que debe ter algunha vantaxe en termos evolutivos pois de non seren así tería desaparecido hai moito tempo. Esa suposta vantaxe non ten porque acreditar a existencia de seres divinos senón que pode se tratar dun “efecto colateral”: se un cree na vida despois da morte pode loitar sen medo ou con menos medo; se pensa que os seres invisibles castigan certos comportamentos estes poderían ser evitados dentro do grupo que sairía reforzado o que nas grupos nómades de cazadores-recolectores é algo vital.
Dean Hamer, autor de The God Gene, diferencia a relixión da expiritualidade e pensa que existe un xen responsable da espiritualidade, o VMAT2, escribe:
A relixión a diferenza da espiritualidade é transmitida pimariamente non por xenes, senón por memes, unidades de cultura autoreplicantes , ideas que pasan dun a outro individuo ao través da escritura, da fala, do ritual e da imitación[3]...
Para Hamer a espiritualidade si tería unha base xenética que el relaciona máis ou menos co xen VMAT2. As críticas de The God Gene foron numerosas e retranqueiras. Carl Zimmer por exemplo, afirmou que se temos en conta o escaso rigor metodolóxico e as abastadas inferencias que Hamer tira da súa hipótese do xene VMAT2, sería mais axeitado que Hamer cambiara o título do seu libro polo mais longo e acaído cos feitos de:
A relixión é un problema para a evolución. Algo moi custoso, que vai contra os feitos observables e contra a intuición e que obriga a facer cousas inuteis en termos evolutivos, non debería ter sobrevivido: anos e vidas dedicadas a construír estruturas enormes que ninguén usa (pirámides); sacrificios de animais ( ovellas, vacas, porcos..); queimar as viúvas cos seus homes mortos; dedicar un día enteiro a non facer nada (venres, sábado ou domingo) [4]. Mais velaí está, e os evolucionistas afirman que se esta aí a pesar do traballo e aparente inutilidade que implica, é que debe ter algunha vantaxe en termos evolutivos pois de non seren así tería desaparecido hai moito tempo. Esa suposta vantaxe non ten porque acreditar a existencia de seres divinos senón que pode se tratar dun “efecto colateral”: se un cree na vida despois da morte pode loitar sen medo ou con menos medo; se pensa que os seres invisibles castigan certos comportamentos estes poderían ser evitados dentro do grupo que sairía reforzado o que nas grupos nómades de cazadores-recolectores é algo vital.
Dean Hamer, autor de The God Gene, diferencia a relixión da expiritualidade e pensa que existe un xen responsable da espiritualidade, o VMAT2, escribe:
A relixión a diferenza da espiritualidade é transmitida pimariamente non por xenes, senón por memes, unidades de cultura autoreplicantes , ideas que pasan dun a outro individuo ao través da escritura, da fala, do ritual e da imitación[3]...
Para Hamer a espiritualidade si tería unha base xenética que el relaciona máis ou menos co xen VMAT2. As críticas de The God Gene foron numerosas e retranqueiras. Carl Zimmer por exemplo, afirmou que se temos en conta o escaso rigor metodolóxico e as abastadas inferencias que Hamer tira da súa hipótese do xene VMAT2, sería mais axeitado que Hamer cambiara o título do seu libro polo mais longo e acaído cos feitos de:
Un xene que explica menos do 1% da varianza atopada nas puntuacións das Escalas Psicolóxicas deseñadas para medir un factor chamado Auto-transcendencia que pode significar calquera cousa, dende a pertenza a un partido verde á crenza na percepción extrasensorial, de acordo cun estudo aínda non publicado nin replicado[5].
2.- O 9 de abril de 1950 catro homes na mocidade entraron na catedral de Notre Dame cando se estaba a celebrar a misa de Pascua. Un deles, Michel Mourre, disfrazado de frade dominico, subiu ao púlpito, fixo un pouso e dixo: Deus non existe. Había milleiros de persoas que escoitaron abraiadas aquela arroutada verbal sen saber moi ben o que estaba acontecendo.O rebumbio que se formou, di Greil Marcus[6], foi mais alá de que se podería imaxinar.A Garda Suiza ripou os sables e foi polos provocadores chegando a ferir a un deles, un rapaz de vintecinco anos. Detidos, salvados mais ben, pola policía, a lea foi seguida doutra lea, desta volta nos xornais de todo o mundo. Non é doado hoxe entender o que daquela foi un acto semellante que nin sequera os surrealistas puideron imaxinar e moito menos realizar. A historia de Mourre, que estivera de verdade nun mosteiro dominico e anos despois publicou un libro de arrepentido, Malgré le blaspheme, que mereceu a aprobación dos bispos franceses, merece unha pequena navegación informativa polas páxinas de Internet.
Mourre era un situacionista “avant la lettre” pero non facía nada novo. Moitos anos antes en 1918, o comisario para asuntos culturais dos bolxeviques, Anatoli Lunacharsky, argallou un xuízo contra Deus por ter de cometer crimes contra a humanidade. No banco dos acusados, unha Biblia representaba a Deus. Os avogados defensores, de oficio hai que supoñer, nomeados polo temperán estado soviético, fixeron o seu traballo mais os fiscais fixeron tamén o seu. Despois de cinco horas de testemuñas e alegacións os avogados pediron a absolución de Deus por tolemia. O tribunal non tomou en consideración a petición pola gravidade dos crimes cometidos e condenou a Deus a ser fusilado. Na mañá do día seguinte, 17 de xaneiro de 1918, un pelotón disparou varias refagas de metralladora contra o ceo para cumprir a sentencia.
Seica esta é unha teima que non cesa. Hai uns anos, un senador afroamericano polo estado de Nebraska volveu pedir que Deus fose xulgado xa que o facía responsable dos asolagamentos, tremores, furacáns, fames, secas guerras e andazos que inzaban polo mundo adiante. O senador, Eric Chambers, segundo informa o xornal El País, tiña invocado a Deus varias veces para que se presentara diante súa para responder dos feitos criminais que lle apoñía. O curioso é que, a xuíza que tramitou a súa denuncia tivo logo que arquivala por enderezo descoñecido do denunciado.
[5] A Gene That Accounts for Less Than One Percent of the Variance Found in Scores on Psychological Questionnaires Designed to Measure a Factor Called Self-Transcendence, Which Can Signify Everything from Belonging to the Green Party to Believing in ESP, According to One Unpublished, Unreplicated Study. http://carlzimmer.com/articles/2004.php?subaction=showfull&id=1177190905&archive=&start_from=&ucat=7&
